هدف :
رشته معماری دارای دو جنبه هنری و فنی است که درس های طراحی ، زیبایی شناسی و نحوه زیبا کردن حجم ها ، نماها ، و پلان ها به هنر بر می گردد و دروسی مثل سازه بتنی و فلزی ،مقاومت مصالح ،ایستایی ،تاسیسات مکانیکی و الکتریکی به جنبه فنی این رشته مربوط می شود.
در این رشته دروس هنری اهمیت بیشتری داشته و دروس علمی و فنی در راستای دروس هنری است.برای مثال یک معما در طراحی خانه باید فضای آرامش بخشی را ایجاد کند تا باعث اضطراب ، خستگی و دلتنگی نگردد.کاری که بیش از رعایت اصول فیزیکی مثل نور و صوت ، نیاز به آشنایی با اصول زیباشناسی دارد.
ماهیت:
ترکیب ،طراحی و پدید آوردن فضای زیست انسان در طبیعت است که معماری این فضا می تواند مسجد ،بیمارستان ،مسکن،مدرسه و یا هر فضای دیگری باشد که شهر را به وجود می آورد.
دوره کارشناسی مهندسی معماری دوره ای است که پرورش و حصول کارآیی عمومی حرفه معماری خلاقه ،انتقال دانش ها و مهارت های عمومی در این رشته را هدف قرار می دهد.در راستای هدف فوق سعی شده که در برنامه ریزی این دوره حداکثر بهای ممکن به پروژه های طراحی و دروس فنی و نظری پیرامون آن داده شود.
کارشناسی معماری :
حداقل چهار سال به طول می انجامد.پس از شروع این دوره یک نیمسال به عنوان پیش نیاز ارائه می گردد که جزو سنوات تحصیلی به حساب نمی آید ولی 8 واحد آن جز واحدهای دوره محسوب می گردد.
فارغ التحصیلان دوره کارشناسی مهندسی معماری می توانند در دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته و بعد از آن در مقطع دکترا ادامه تحصیل دهند.
تعداد کل واحد های درسی دوره 140 واحد است و فارغ التحصیلان این دوره قادر به ایفای نقش در زمینه های زیر خواهند بود.
- طراحی ( تک بنا یا مجموعه زیستی کوچک ) از طرح های اولیه تا مراحل اجرایی کار و طراحی اجزاء و عناصر تشکیل دهنده بنا که این زمینه وظیفه محوری کار معمار را تشکیل می دهد.
- همکاری با گروه مهندسان مشاور معماری در جهت توسعه طرح ها در تهیه نقشه های معماری مراحل یک و دو
- نظارت بر صحت انجام کار در عملیات اجرایی ساختمان
- مشارکت در مدیریت اجرایی پروژه های معماری
- عضویت در کادر فنی شهرداری ها و سازمان های مشابه
- تدریس در دوره های کاردانی و همین طور دبیرستان های فنی و کاردانش آموزش پرورش
توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه
دانشجوی این رشته علاوه بر توانمندی در طراحی و قدرت تجسم و خلاقیت،لازم است که در درس ریاضی بخصوص در هندسه قوی باشد چون برای اموزش فن و تکنیک معماری باید دروسی مثل هندسه کاربردی ،هندسه مناظر،ریاضیات و آمار را مطالعه کرد.
دانشجوی معماری باید اطلاعات عمومی خوبی در زمینه تاریخ به خصوص معماری ایران و جهان ،جغرافیا ، اقلیم شناسی ، روانشناسی ، مردم شناسی ، اقتصاد داشته باشد و برای رونق و شکوفایی خویش از تمامی این علوم استفاده کند.
همچنین دانشجوی معماری باید بتواند مطلبش را به زبان معماری بر روی کاغذ بیاورد.یعنی از یک سو ذهنی قوی و خلاق داشته و از قدرت تجسم خوبی برخوردار باشد واز سوی دیگر طراحی چیره دست باشد تا بتواند به زبان معماری سخن بگوید که همان طراحی بناها و فضاهای زندگی است.معماری بیش از آنکه علم و تکنیک باشد ذوق و سلیقه و استعداد است و معمار کسی است که طرح های فردی اش با نقاشی و مجسمه سازی رقابت کند و در واقع بتواند مجسمه کاربرد پذیر بسازد.به همین دلیل می توان گفت که معمار یک هنرمند است و باید مانند هر هنرمند دیگری چشم ، ذهن و دستی توانا داشته باشد تا بتواند به یاری چشم و با تکیه بر ذخیره فرهنگی خود به خوبی ببیند و سپس با ذهنی پویا آن چه را که دیده است به تحلیل کشیده و با احساس و عاطفه درآمیزد و در نهایت به یاری دست و با کمک گرفتن از دانش های فنی و تکنیکی طرحی نو را خلق کند.
با توجه به دروس خاص این رشته و نیاز به عکس برداری ، تهیه نقشه و...به نظر می رسد در مقاطعی هزینه تحصیل در این رشته بالا باشد.
نکات تکمیلی :
تا سال 78 در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته دانشجو رشته معماری می پذیرفت و دانشجویان در طی شش سال ، اطلاعات علمی و هنری لازم را برای طراحی یک بنا آموزش می دیدند و در نهایت پس از فارغ التحصیلی می توانستند از طراحی یک کیوسک گل فروشی گرفته تا طراحی مجتمع های مسکونی ، تالار ها و مجتمع های ورزشی را بر عهده بگیرند و یا به کارهای جنبی این رشته بپردازند.اما از سال 78 این رشته مانند سایر رشته های مهندسی در مقطع کارشناسی دانشجو می پذیرد و دانشجویان پس از فارغ التحصیل شدن در صورت علاقه مندی می توانند در آزمون کارشناسی ارشد شرکت کنند.
به عبارت دیگر طول دوره در رشته معماری از 6 سال به 4 سال کاهش یافته و در نتیجه تعدادی از دروس این رشته که شامل دروس هنری پیشرفته و تخصصی می شود از مقطع کارشناسی حذف شده است.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر(دکتری)
امکان ادامه تحصیل در این رشته با توجه به اینکه از سال 78 مقطع کارشناسی ارشد به کارشناسی تبدیل شده است.ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی معماری ارشد در رشته های : برنامه ریزی شهری و منطقه ای ، طراحی شهری ، منظر ، مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی میسر است.
وضعیت نیاز کشور به این رشته در حال حاضر :
مطابق موارد گفته شده به نظر می رسد در شهرهایی غیر از تهران و حتی روستاها و شهرستان ها امکان کار برای فارغ التحصیلان به راحتی میسر باشد و در این مورد احساس نیاز می شود.
موقعیت شغلی در ایران :
با توجه به اینکه در سطح کارشناسی به جنبه های فنی معماری توجه بیشتری می شود ، در نتیجه فارغ التحصیلان این رشته می توانند به ساختمان سازی ( طراحی فنی ساختمان های مختلف ) بپردازد اما فارغ التحصیل کارشناسی ارشد چون جنبه های هنری معماری را آموزش دیده اند ، بیشتر به هنر معماری می پردازند.مهندس معمار علاوه بر طراحی بناها می تواند به طراحی و ساخت ماکت و طراحی معماری داخلی بپردازد یا به عنوان ناظر ساخت فعالیت کند.در ضمن فارغ التحصیل معماری آمادگی کار در رشته های مرتبط با معماری مثل طراحی صحنه یا طراحی صنعتی را نیز دارد.
صنعت و بازار کار :
فارغ التحصیلان رشته معماری در نهایت می توانند در زمینه های زیر ایفای نقش کنند :
- طراحی ( تک بنا یا مجموعه زیستی کوچک )از طراحی های اولیه تا مراحل اجرایی کار و طراحی اجزا عناصر تشکیل دهنده بنا
- رهبری و سرپرستی دفاتر مشاور معماری ( مهندسی مشاور )
- نظارت عمومی و عالی بر صحت انجام کار در عملیات اجرایی ساختمانی ( مهندسی ناظر )
- مدیریت و هماهنگی اجرایی پروژه های معماری ( مدیریت پروژه )
- تأسیس و سرپرستی مؤسسات پیمانکاری و احداث ساختمان
- همکاری با کلیه متخصصینی که کارشان با ساماندهی فضای زیست مرتبط است مانند اکولوژیست ها ، جغرافی دانان ، اقلیم شناسان ، برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی و...
- طراحی پارک ها و میادین شهری و محوطه سازی
- مشارکت در پروژه های برنامه ریزی و طراحی شهری و شهرسازی
- طراحی تک بناها در مقیاس کوچک و انجام دکوراسیون داخلی
- انجام کارهای پژوهشی و آموزشی در زمینه طراحی فضای زیست